Kemp: Οι εμπορικοί περιορισμοί θέτουν σε κίνδυνο την παγκόσμια οικονομία

Δημοσιεύτηκε από τον Joseph Keefe • 17 Απριλίου 2018

Εικόνα αρχείου (CREDIT: AdobeStock / © zhu defing)

Οι περιορισμοί του εμπορίου και των επενδύσεων πολλαπλασιάζονται σε όλο τον κόσμο, λόγω του συνδυασμού των ανησυχιών για την ασφάλεια και των προστατευτικών πιέσεων.

Σε κάθε περίπτωση, οι αρμόδιοι για τη χάραξη πολιτικής μπορούν συνήθως να αιτιολογήσουν γιατί είναι αναγκαίοι οι εμπορικοί και επενδυτικοί περιορισμοί.

Όμως, από κοινού, ένας πυκνός ιστός των περιορισμών στις διασυνοριακές συναλλαγές επιβάλλει αυξανόμενη επιβάρυνση για τις επιχειρήσεις, καθώς και περιπλέκει τις αλυσίδες εφοδιασμού.

Οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Κίνα απειλούν να χτυπήσουν ο ένας τον άλλον με χρεώσεις που καλύπτουν έως και 300 δισεκατομμύρια δολάρια διμερούς εμπορίου σε διαμάχη σχετικά με τη διανοητική ιδιοκτησία και τις μεταφορές τεχνολογίας.

Οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν ήδη επιβάλει δασμούς αντιντάμπινγκ και αντισταθμιστικούς δασμούς στις εισαγωγές χάλυβα, αλουμινίου και ηλιακών συλλεκτών από την Κίνα, αναφέροντας ανησυχίες για αθέμιτο εμπόριο.

Η Κίνα ανταποκρίθηκε με τους δικούς της δασμούς αντιντάμπινγκ στον εισαγόμενο σόργο από τις Ηνωμένες Πολιτείες και διερευνά άλλα προϊόντα.

Αμερικανοί αξιωματούχοι έχουν εγείρει ανησυχίες για την ασφάλεια των τηλεπικοινωνιακών συσκευών από την κινεζική εταιρεία Huawei και προσπάθησαν να το αποκλείσουν από την αγορά των Ηνωμένων Πολιτειών.

Οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν επίσης αναστείλει τις άδειες εξαγωγής που συνδέονται με την κινεζική εταιρεία τηλεπικοινωνιών ZTE, ενώ η Βρετανία έχει προειδοποιήσει τις εταιρείες να μην εγκαταστήσουν πλέον εξοπλισμό ZTE στο δίκτυο της χώρας.

Η ZTE κατηγορείται ότι παραβιάζει δευτερεύουσες κυρώσεις για την προμήθεια εξοπλισμού στο Ιράν και τη Βόρεια Κορέα, αλλά υπάρχουν και ευρύτερες ανησυχίες σχετικά με τον εξοπλισμό που χρησιμοποιείται για την κατασκοπεία και τον κυβερνο-πολεμικό πόλεμο.

Η αμερικανική κυβέρνηση δεσμεύτηκε να περιορίσει τις κινεζικές επενδύσεις και εξαγορές σε ευαίσθητους τομείς υψηλής τεχνολογίας.

Η Επιτροπή Ξένων Επενδύσεων στις Ηνωμένες Πολιτείες (CFIUS) έχει ήδη εφαρμόσει αυστηρότερο έλεγχο στις συναλλαγές που αφορούν κινεζικές επιχειρήσεις.

Με τη σειρά τους, οι αντιμονοπωλιακές αρχές της Κίνας άρχισαν να επιβραδύνουν τις εγκρίσεις συγχώνευσης που αφορούσαν δυτικές εταιρείες που δραστηριοποιούνταν στην κινεζική αγορά.

Οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν χτυπήσει επίσης ρωσικές εταιρείες και άτομα με πολλαπλούς γύρους κυρώσεων σε μια διαμάχη για την Ουκρανία.

Σε πολλές περιπτώσεις, οι Ηνωμένες Πολιτείες επέβαλαν δευτερεύουσες κυρώσεις, οι οποίες ισχύουν εξωεδαφικά και αποσκοπούν στην αλίευση επιχειρήσεων για συναλλαγές που συμβαίνουν εξ ολοκλήρου εκτός της χώρας.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει εφαρμόσει τις δικές της κυρώσεις στη Ρωσία, αν και γενικά απέφυγε την εξωεδαφική εφαρμογή της.

Οι Ηνωμένες Πολιτείες και η ΕΕ προβαίνουν σε περαιτέρω κυρώσεις για το Ιράν ανταποκρινόμενοι στο πρόγραμμα βαλλιστικών πυραύλων και στις περιφερειακές δραστηριότητες.

Οι Ηνωμένες Πολιτείες, η ΕΕ, η Κίνα και άλλα έθνη επιβάλλουν κυρώσεις στη Βόρεια Κορέα (συμπεριλαμβανομένων των δευτερευουσών κυρώσεων) για δραστηριότητες που αφορούν πυρηνικά.

Οι Ηνωμένες Πολιτείες φαίνεται επίσης να προετοιμάζουν κυρώσεις για τη Βενεζουέλα.

Ο ενθουσιασμός για κυρώσεις εξαπλώνεται, με τη Σαουδική Αραβία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα να επιβάλλουν οικονομικό μποϊκοτάζ στο Κατάρ (συμπεριλαμβανομένου δευτερεύοντος μποϊκοτάζ).

Οι κυρώσεις αντιπροσωπεύουν έναν τρόπο σχετικά χαμηλού κόστους για την πρόκληση οικονομικών πόνων σε έναν αντίπαλο και έχουν γίνει το μέσο επιλογής για τους υπευθύνους της εξωτερικής πολιτικής ("Η τέχνη των κυρώσεων: μια άποψη από το πεδίο", Nephew, 2018).

Το αποτέλεσμα είναι ένα ταχέως αναπτυσσόμενο σύμπλεγμα κυρώσεων-βιομηχανίας υπό την καθοδήγηση του Γραφείου Ελέγχου Ξένων Περιουσιακών Στοιχείων των ΗΠΑ, υπηρεσιών ασφαλείας και οικονομικών ρυθμιστικών αρχών στις Ηνωμένες Πολιτείες και στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

Το σύστη α κυρώσεων-βιο ηχανίας περιλα βάνει επίσης έναν αυξανό ενο στρατό ειδικευ ένων εταιρειών συ όρφωσης και υπαλλήλων συ όρφωσης που έχουν ενταχθεί στις επιχειρήσεις.

Εκτός από το σύστηα κυρώσεων-βιοηχανίας, αυξανόενος αριθός εποπτικών αρχών και επορικών αρχών δείχνουν αυξανόενη τάση υπέρ των εγαλύτερων περιορισών.

Το γραφείο του εμπορικού αντιπροσώπου των Ηνωμένων Πολιτειών, το αμερικανικό Υπουργείο Εμπορίου, το CFIUS και οι υπηρεσίες που είναι υπεύθυνες για την αντιμονοπωλιακή πολιτική δείχνουν όλο και περισσότερο την προτίμησή τους για προστασία παρά την ανοιχτότητά τους.

ΥΨΟΣ ΥΨΗΛΗΣ ΝΕΡΟΥ;

Για το μεγαλύτερο μέρος της περιόδου από το 1945 και ιδιαίτερα μετά το τέλος της Σοβιετικής Ένωσης, η κύρια ώθηση ήταν προς το άνοιγμα στο εμπόριο και τις επενδύσεις.

Η κατάργηση των εμπορικών και επενδυτικών φραγμών ενσωματώθηκε σε οκτώ κύκλους επιτυχημένων εμπορικών διαπραγματεύσεων στο πλαίσιο της Γενικής Συμφωνίας Δασμών και Εμπορίου, που κορυφώθηκε με τον φιλόδοξο γύρο της Ουρουγουάης (1986-1994).

Αλλά η ώθηση της απελευθέρωσης έχει σταματήσει τα τελευταία χρόνια με την αποτυχία να συνάψει οποιαδήποτε νέα πολυμερή εμπορική συμφωνία για σχεδόν ένα τέταρτο του αιώνα.

Το σημάδι της παγκοσμιοποίησης μπορεί να έχει περάσει. Τώρα οι εμπορικοί και επενδυτικοί φραγμοί αυξάνονται παρά μειώνονται.

Η ελευθέρωση, το άνοιγμα στο εμπόριο και οι διασυνοριακές επενδύσεις έχουν λίγους υπερασπιστές στις ΗΠΑ και στην ευρωπαϊκή πολιτική τάξη.

Αριστερά πολιτικοί και εργατικές ενώσεις κατηγορούν την ελευθέρωση του εμπορίου για τη στασιμότητα των μισθών και των εισοδημάτων στις προηγμένες οικονομίες.

Οι δεξιόστροφοι πολιτικοί και τα γεράκια ασφαλείας φοβούνται ότι η απελευθέρωση, η επένδυση και η μεταφορά τεχνολογίας ενισχύουν τους δυνητικούς αντιπάλους.

Οι ειδικοί των κυρώσεων, οι οικονομικές ρυθμιστικές αρχές, οι υπηρεσίες πληροφοριών και οι ειδικοί της εξωτερικής πολιτικής χρησιμοποιούν όλο και περισσότερο εμπορικούς και επενδυτικούς περιορισμούς ως μέσο πολιτικής πρώτης επιλογής.

Οι παραδοσιακοί μηχανισμοί για την επίλυση εμπορικών και επενδυτικών διαφορών μέσω της ΓΣΔΕ / ΠΟΕ δεν είναι επαρκώς εξοπλισμένοι για να αντιμετωπίσουν τον νέο γύρο των περιορισμών που αφορούν την εθνική ασφάλεια και τις ανησυχίες για την εξωτερική πολιτική.

Η συμμόρφωση με τον συνεχώς αυξανόμενο αριθμό περιορισμών καθίσταται όλο και πιο δύσκολη για τις επιχειρήσεις που λειτουργούν πέρα από τα εθνικά σύνορα και προκαλεί αυξανόμενο αριθμό στρεβλώσεων.

ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΕΠΙΔΡΑΣΗ

Αν ανατρέψουμε το ζήτημα αν δικαιολογούνται περιορισμοί σε μεμονωμένες περιπτώσεις, υπάρχουν ευρύτερα ερωτήματα σχετικά με τον οικονομικό αντίκτυπο των πολλαπλασιαστικών φραγμών:

(1) Εάν η αύξηση του ανοίγματος στο εμπόριο και στις επενδύσεις αποτελούσε σημαντική κινητήρια δύναμη για τη βελτίωση της αποτελεσματικότητας και του βιοτικού επιπέδου στην περίοδο μετά το 1945, απειλεί η υποχώρηση της οικονομίας της οικονομικής ανάπτυξης;

(2) Μπορεί ο διάσπαρτος ιστός εμπορικών και επενδυτικών περιορισμών, που συχνά επιβάλλεται σε σύντομο χρονικό διάστημα, να είναι συνεπής με ένα σύστημα συναλλαγών βασισμένο σε κανόνες και προβλέψιμο που διευκολύνει τις διασυνοριακές συναλλαγές;

(3) Εάν το παγκόσμιο εμπορικό και επενδυτικό καθεστώς γίνει λιγότερο προβλέψιμο, θα αυξηθεί η ανάπτυξη του διεθνούς εμπορίου και των επενδύσεων αργά ή και αντίθετα;

(4) Οι κυρώσεις θεωρούνται γενικά ως επέκταση της εξωτερικής πολιτικής, ένας παραδοσιακός τομέας αποκλειστικός για την εκτελεστική εξουσία, με ελάχιστη νομοθετική και δικαστική εποπτεία: προκαλούν ανησυχίες σχετικά με τη δίκαιη διαδικασία;

Οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής υιοθετούν γρήγορα εμπορικούς και επενδυτικούς περιορισμούς για διάφορους λόγους, από την προσπάθεια αύξησης των μισθών για την προστασία των στρατηγικών τομέων και των εθνικών ανησυχιών για την ασφάλεια.

Ωστόσο, ο ενθουσιασμός τους για εμπορικούς και επενδυτικούς φραγμούς απειλεί αδικαιολόγητα τα θεμέλια του διεθνούς οικονομικού συστήματος μετά το 1945 και θα μπορούσε να καταλήξει να κάνει περισσότερο κακό παρά καλό.

Από τον John Kemp